Rzadka odmiana półtoraka z 1618 roku – SIGI III.
Czy warto przeglądać dokładnie nasz zbiór ? Warto ! Poniżej jeden z przykładów .
Półtoraki należą do bardziej popularnych i najczęściej występujących monet na naszym rynku .
Mennictwo za czasów Zygmunta III Wazy to okres wzmożonego bicia monet na ziemiach Rzeczpospolitej .
Monety bito w dużych ilościach , przez to w wielu odmianach . Pamiętajmy , że poszczególne stemple służyły do produkcji jedynie kilku , klikunastu tysięcy egzemplarzy .
Samych półtoraków skatalogowano ponad 1500 odmian . Składaja się na nie monety z różnych roczników , różniące się legendami , interpunkcją , herbami itp. Bito je w 3 mennicach : krakowskiej 1614-1618 , bydgoskiej 1617-1627 i wileńskiej 1619-1620 .
Do jednej z rzadszych odmian należy półtorak z mennicy bydgoskiej , opisany poniżej .
Kupiony wraz z innymi półtorakami w cenie odmiany popularnej . Dopiero po paru latach , po zeskanowaniu cyfrowym i analizie , dopatrzyłem się istotnej róznicy.
Od standardowego półtoraków różni się cyfrą rzymską „III” zamiast „3” po napisie SIGI . Jest to bardzo rzadka odmiana , oceniana w katalogu Kopickiego na stopień R6 – 7-25 znanych egzemplarzy !
srebro : Ag , waga : 1,46 g , średnica : 20 mm , rant : gładki
awers : ukoronowana , 5 polowa tarcza herbowa . herby : orzeł , pogoń oraz snopek Wazów . Na dole w tarczy cyfra 3 ozn. 3 półgrosze .
w otoku napis : SIGI . III D.G (3) REX PMDL
rewers : Jabłko królewskie z napisem 24 , cyfra 18 ozn. roku wybicia 1618 r.
w otoku napis : *MONE*NO {herb SAS} REG * POLO *
herb SAS – herb podskarbiego wielkiego koronnego Mikołaja Daniłowicza 1616-1624
Do porównania „zwykła” odmiana półtoraka z 1618 r.
srebro : Ag , waga : 1,56 g , średnica : 20 mm , rant : gładki
awers : ukoronowana , 5 polowa tarcza herbowa . herby : orzeł , pogoń oraz snopek Wazów . Na dole w tarczy cyfra 3 ozn. 3 półgrosze
*SIGI *3*D*G (3) REX*P*M*D*L*
rewers : Jabłko królewskie z napisem 24 , cyfra 18 ozn. roku wybicia 1618 r.
*MONETA NO {herb SAS} REG POLO*
herb SAS – herb podskarbiego wielkiego koronnego Mikołaja Daniłowicza 1616-1624
Imię króla w formie III spotykane jest na półtorakach bitych w mennicy litewskiej oraz na „grubszych” monetach tego władcy .
Stosowanie liczba 3 po imieniu króla na większości półtoraków związana jest z ograniczonym miejscem , niewielkimi rozmiarami monet .
Co można było w XVII wieku za taka monetę kupić , niewiele . Monety te były niskiej próby srebra , mniejszej niż 0,469 . Służyły w handlu przygranicznym . Dzięki swojej małej wartości , nie była zagrożona wywozem za granicę . Oznaczenie „24” sugeruje , że moneta jest warta 1/24 talara . Nie było to prawdą już w dniu pierwszej emisji.
Przykładowe zarobki ówczesnych pracowników : majster zarabiał około 12-15 takich monet dziennie . Wystarczało to na kupno najtańszych butów . Droższe kosztowały 4-5 x więcej .
Za monetę można było kupić odpowiednik dzisiejszej bułki .
Wniosek , przeglądajmy dokładnie nasze zbiory i tam mogą znajdować się nieodkryte , rzadkie skarby .
opracował DW