A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | W | Y | Z
brakteat
moneta wybijana jednostronnie z cienkiej blaszki (od łac. bractea – blaszka). Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie.
czworak
moneta srebrna wartości 4 groszy bita przez Zygmunta Augusta
denar
dawna moneta srebrna . Po raz pierwszy wybita w Rzymie około 200 lat p.n.e . W Polsce bite od czasów Bolesława Chrobrego . Pierwsze bicie denarów przypisane dotąd Mieszkowi I w rzeczywistości bite były przez Mieszka II.
dukat
złota moneta wagi około 3,4-3,5 g
dwojak
moneta polska równa 2 groszom , bita ze srebra . Pierwszy raz wybita przez króla Zygmunta Augusta .
floren
złota moneta o wadze 3,5 g , bita przez Florencję od 1252 roku. Floren był pierwowzorem późniejszego dukata popularnego w całej Europie .
grosz
Moneta, dawniej srebrna , później bita z metali nieszlachetnych. Nazwa pochodzi od słowa (grossus-gruby) oznaczała monetę znacznej wartości.
justowanie , justunek – ślady po np pilnikach na dawnych monetach srebrnych i złotch , najczęściej na krawedziach , wykonane w mennicy celem doprowadzenia wagi monety do przewidzianych standardów bicia . Justunek nie ma wpływu na stan zachowania monety , ale może ze względów estetycznych obniżyć wartość numizmatu .
kwartnik
srebrna moneta wartości pół grosza, 8 denarów lub 16 oboli . Bita w średniowieczu od końca XIII w. na Śląsku , w Wielkopolsce , Królestwie Polskim , Pomorzu Zachodnim i Zakonie Krzyżackim.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwartnik
obol
drobna moneta srebrna , równowartość 1/2 denara
ort
moneta srebrna bita w Polsce od XVII do XVIII wieku równowartość 1/4 talara .
W Polsce po raz pierwszy wprowadzony w mennicy Gdańskiej w 1608 roku za panowania Zygmunta III Wazy .
Stan zachowania banknotów
Stan zachowania monet
Stan I (menniczy)
Moneta nie była w obiegu , bez śladów użytkowania , defektów , śladów czyszczenia .
Stan II ( znakomity )
Moneta z minimalnym śladami użytkowania , wprowadzone do obiegu , ale wycofane przed pojawieniem się charakterystycznych wytarć i zarysowań.
Stan III (bardzo dobry )
Monety obiegowe z małym stopniem zużycia, bez większych uszkodzeń , wszystkie legendy czytelne , połysk tła , lekkie wytarcia wyższych elementów .
Stan IV ( dobry )
Monety ze znacznymi śladami zużycia , duże wytarcia rysunku najwyższych elementów , lecz moneta całkowicie czytelna , tło miejscowo połyskowe .
Stan V (dość dobry)
Monety o dużym stopniu zużycia , ale umożliwiające identyfikację monety . Legendy i rysunki czytelne , miejscami duże przetarcia , tło bez połysku .
Stan VI (słaby)
Monety o dużym stopniu zużycia , ale umożliwiające identyfikację monety , roku wybicia , stopnia rzadkości . Legendy i rysunki dużymi fragmentami nieczytelne , uszkodzenia . brak możliwości określenia odmiany napisowej .
Stan VII (zły)
Monety w bardzo złym stanie uniemożliwiającym jednoznacznie identyfikację monety , roku wybicia , stopnia rzadkości . Legendy i rysunki nieczytelne , duże uszkodzenia .
W praktyce monety wartościowe dla kolekcjonerów obejmują stany zachowania od I do IV . Większość monet dostępnych na rynku z przed XVIII wieku to monety ze stanu III-IV . Monety rzadkie , bardzo wartościowe nie będą ujmą w zbiorze nawet w stanie zachowania V-VI .
Stopnie rzadkości monet
W Polsce dla określenia stopnia rzadkości monety , najczęściej posługujemy się klasyfikacją opracowaną przez Emeryka Hutten-Czapskiego (1828-1896)
– – powyżej 400 001 szt.
R – 80 001-400 000 szt.
R1 – 15 001 – 80 000 szt.
R2 – 3 001 – 15 000 szt.
R3 – 601 – 3 000 szt.
R4 – 121 – 600 szt.
R5 – 26-120 szt.
R6 – 7-25 szt.
R7 – 4-6 – szt.
R8 – 2-3 znane egzemplarze
RR – unikat , moneta znana tylko w 1 egzemplarzu
szeląg
nazwa pochodzi od niem. Schillinga . To dawna moneta srebrna lub miedziana bita początkowo od roku 1372 w Nadrenii . Poźniej pojawia się również w innych krajach.
W Polsce najbardziej rozpowszechnione w postaci miedzianej w XVII wieku za czasów panowania Jana Kaziemierza pod postacią szelągów / „boratynek”.
szóstak
srebrna moneta równa 6 groszom bita w Polsce i na Litwie w latach 1528-1795 .
Monety wybijane w różnych mennicach w tym : Bydgoszczy , Toruniu , Gdańsku , Krakowie , Elblągu , Malborku , Lublinie , Poznaniu , Lwowie , Warszawie , Grodnie , Lipsku , Wschowie , Wilnie.
talar
duża moneta srebrna o znacznej wartości. Bita od końca XV wieku.
Nazwa pochodzi z języka niemieckiego : Joachimsthaler Gulden, pochodzącą od nazwy miejscowości w Czechach Joachimsthal gdzie w 1519 roku zaczęto bić pierwsze srebrne monety.
trojak
polska moneta wartości 3 groszy , wprowadzona po raz pierwszy przez Zygmunta Starego w 1528 r. . Szczegulnie popularna za czasów Zygmunta III Wazy . Ostatni raz wybita przez w 1831 roku podczas Powstania Listopadowego. Bita była również podczas zaborów do 1850 r.
tymf
potoczna nazwa polskich srebrnych monet, bitych w latach 1663-1666 . Monety tego typu bite były początkowo w mennicach bydgoskiej i krakowskiej, później również lwowskiej. Wartość była ustalona na 30 groszy, jednak rzeczywista ilość srebra użytego do jej produkcji miało wartość nie większą niż 10-15 groszy. Spowodowane to było trudnościami skarbu królewskiego po potopie szwedzkim .